www.zabrze.aplus.pl

Zabrzańskie pocztówki przedwojenne

Zabrzańskie pocztówki przedwojenne

www.zabrze.aplus.pl

1

Ten reprezentacyjny trójkątny budynek na rogu ulic Wolności i Pawliczka to budynek dyrekcji zakładów koksowniczych. Wybudowała go w latach 1902 - 1903 firma "Górnośląskie Koksownie i Fabryki Chemiczne S.A. w Berlinie". Jej założycielem był Fritz Friedländer (1858-1917). Około roku 1880 prowadzi on odziedziczone po ojcu przedsiębiorstwo handlowe zajmujące się sprzedażą węgla. W czasie swojej podróży do Westfalii zapoznaje się z produkcją koksu w piecach koksowniczych systemu Otto - Hoffmann.

Wydawca: Verlagsanstalt Kosmos Halberstadt
www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

2

Po powrocie w 1884r. firma założona przez Friedländera zmienia nazwę na Fritz Friedländer u. Co. Od Królewskiego Inspektoratu Górniczego w Zabrzu dzierżawi obok szybów "Poremba" należących do kopalnia "Królowe Luiza" (Zabrze-Wschód) około 2,2 ha terenu i przystępuje do budowy 50 pieców koksowniczych. Koksownia zostaje uruchomiona w styczniu 1885r. Wkrótce następują kilka lat kryzysu w branży, o budowie reprezentacyjnej dyrekcji nikt chyba jeszcze nie myśli.

Pocztówka wypisana była w języku Francuskim zapewne przez jednego z francuskich żołnieży stacjonujących w Zabrzu w okresie plebiscytu z pozdrowieniami z Górnego Śląską. W obiegu w 1922 roku.

www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

3

Po kryzysie w latach 1885-1897 w przemyśle hutniczym następuje ożywienie. W 1889r. firma Friedländera przybiera nazwę Oberschlesische Kokswerke und Chemische Fabriken AG Berlin. Wydzierżawia od Królewskiego Skarbu Państwa w pobliżu szybu Skalley tereny na których przystępuje do budowy następnej koksowni o nazwie "Skalley", którą uruchamia w IV kwartale 1890r. W latach 1902-1903r. spółka buduje przy Kronprinzenstraße (ul. Wolności) budynek dyrekcji widoczny na tej i kilku innych pocztówkach.

Ansichtskarten - Verlag u. Großhandel Herman Schenke,
Hindenburg O.-S.
www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

4

Ten reprezentacyjny budynek wybudowano w 1917 roku, ostatnim roku I wojny światowej. Była to nowa siedziba II Inspekcji Górniczej (ul: Wolności 337), którą przeniesiono ze starej siedziby przy ul: Wolności 405 w Zaborzu. W tamtym okresie okolicę nowo wybudowanej dyrekcji również zaliczano do Zaborza. Po 1945 roku budynek był nadal związany z górnictwem. Został siedzibą Zabrzańskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, a później Gwarectwa Węglowego w Zabrzu. Obecnie mieści się w nim dyrekcja firmy kolejowej wywodzącej się również z branży górniczej, "Przedsiębiorstwo Transportu Kolejowego i Gospodarki Kamieniem".

Pocztówka datowana na 1919r.
Wydawca: Ansichtskarten - Verlag u. Großhandel Hermann Schenke, Hindenburg O.-S.
www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

5

To jedna z naciekawszych pod względem szaty graficznej pocztówek zabrzańskich. Herb, winorośl i obramowanie są tłoczone w twardym kartoniku pocztówki. Wysłana była w 1903r. do Berlina. Na zdjęciu z lewej strony widoczna jest księgarnia której właścicielem był w latach 1900-1907 Carl Lahmann, wydawca tej pocztówki. Widoczny z prawej strony budynek z reklamą hotelu Schiller"a i domem towarowym zawalił się w 1916r. W jego bezpośrednim sąsiedztwie przebiegał chodnik Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej, ale nie wiemy co było przyczyną tej katastrofy budowlanej. Resztki budynku "straszyły" jeszcze wiele lat w centrum Zabrza zanim nie rozpoczęto w 1924r. w tym miejscu budowy hotelu "Admiralski" (Admirals Palast).

Wydawca: Verlag v. Carl Lehmann Zabrze
www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

6

Ten widok z okresu z przed 1916 roku zmienił się wkrótce radykalnie. Budynek z prawej strony w którym kupiec Sonnenfeld sprzedawał ubrania męskie gotowe i na miarę zawalił się nagle w dniu 21 listopada 1916 roku. W osiem lat później rozpoczęto w tym miejscu budowę hotelu Pałac Admiralski. Obecnie (pod koniec 2008 roku) obawiamy się czy hotel nie podzieli losu stojącego tu przedtem budynku. To centrum Zabrza, róg ulicy Wolności i placu Dworcowego.

Budynki z lewej strony kadru w większości zachowały się do dzisiaj.

Wydawca: H. J. Sobotzik. Zabrze
www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

7

Na pocztówce przedstawiona została panorama Kronprinzenstraße (ul. Wolności) w kierunku północnym. W budynku widocznym na pocztówce po lewej stronie mieściła się fabryka odzieży męskiej. Na miejscu drugiego budynku widocznego na pocztówce po prawej stronie wybudowany został Hotel Admiralpalast.

Stempel pocztowy z 1904r.
Wydawca: Verlag von M. Czech, Zabrze
www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

8

Wiele lat wcześniej pośrodku miasta przy Kronprinzenstraße (ul. Wolności) róg Bahnhofsplatz (Plac dworcowy) stał budynek mieszkalno - handlowy wybudowany około roku 1895, który runął w listopadzie 1916 roku.

www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

9

Na jego miejscu w roku 1924 rozpoczęto budowę nowożytnego miejskiego hotelu. Budynek wzniesiono na grubym żelbetowym fundamencie. Na terenie budowy znajdował się jeden ze świetlików budowanej Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej. Po dwóch latach realizacji projektu Bielenberga i Mosera z Berlina w 1926 zakończył się pierwszy etap budowy.

www.zabrze.aplus.pl
www.zabrze.aplus.pl

10

Na parterze została oddana do użytku piwiarnia, a na piętrze kawiarnia, restauracja i sala balowa. Pod koniec następnego roku oddano do użytku amerykański ogród dachowy. W budynku zabudowano windę , centralne ogrzewanie i ciepłą wodę.

www.zabrze.aplus.pl

Szukaj

Menu



Dobrze wiedzieć

Uroczyste poświęcenie nowo otwartego kościoła pod wezwaniem św. Anny w Zabrzu Dorocie odbyło się w dniu 9 października 1900 roku. DZWONY KOŚCIELNE poświęcono i ochrzczono już wcześniej. Na wieże wciągnięto je 28 grudnia 1899 roku. Nad Zabrzem zabrzmiały one po raz pierwszy w noc sylwestrową roku 1899. Imiona Anna, Leon, Georg i Heinrich nadano im 1 stycznia 1900 roku. Nie były one przypadkowe. Anna - to patronka kościoła. Leon - to imię panującego wówczas papieża Leona XIII, Georg - nazywał się biskup wrocławski Georg von Kopp, a Heinrich Neumann to ówczesny zabrzański proboszcz. Do kościoła prowadziło siedem wejść i zasiąść mogło w nim 1000 osób. Miejsca starczało wraz ze stojącymi dla 6000 wiernych. Wieża kościoła liczy sobie aż do krzyża 65 metrów. Organy wybudowała firma braci Schlag ze Świdnicy i kosztowały one 20 000 Marek. Pierwszą mszę świętą odprawiona tam 14 października 1900 roku.

Losowe zdjęcie

foto - Ryszard Kipias

więcej»

Dobrze wiedzieć

Luizjana? Miasto Luizy? Czy tak mogłoby nazywać się Zabrze? To brzmi śmiesznie! A jednak był taki projekt. W momencie gdy wieś Zabrze stała się w 1873 roku siedzibą powiatu (wieś!), a po reorganizacji sądownictwa również siedzibą sądu okręgowego, zapanowała tu prawdziwa gorączka. Aktywniejsi i bogatsi zabrzanie chcieli zmian. Po pierwsze podniesienia Zabrza do rangi miasta, po drugie zmiany jego nazwy na której co niektórzy łamali sobie swój (niemiecki) język. Ale do żadnych zmian nie doszło. Nie przyjęły się proponowane nowe nazwy miejscowości jak "Luisenstadt" (Miasto Luizy), czy też ewentualnie "Gross-Zabrze" (Wielkie Zabrze), dla oddania jego wysokiej rangi rezydencji powiatowego starosty. Chyba byli jednak zabrzanie przywiązani do jego starej słowiańskiej nazwy. Ogłoszeniu Zabrza miastem sprzeciwiali się przede wszystkim posiadacze ziemscy i przemysłowcy, nie chcąc płacić wyższych, "miejskich" podatków.

"I tak w roku 1902 celów tych wciąż nie osiągnięto", jak pisze w starej kronice.

Losowe zdjęcie

foto - Ryszard Kipias

więcej»